سابقه غیبت انبیا

آیا در گذشته و در میان انبیا و اوصیای الهی(ع) سابقه غیبت از مردم را می‌توان سراغ گرفت؟

از نظر غایب بودن، به گونه ای که کسی در بین مردم باشد و زندگی کند و مردم او را نبینند یا نشناسند، باز در بین انبیا عده‌ای بوده‌اند که مدتی از چشم امتشان غائب بودند. حضرت موسی(ع) از وقتی که رفتند پیش حضرت شعیب(ع) از بنی‌اسرائیل خبر نداشتند. حضرت موسی بود، ولی از او خبر نداشتند. حضرت یوسف(ع) زنده بود، پدرش هم خبر داشت ولی نمی‌دانستند کجا است؟ این غیبت بود یعنی از انظار عده‌ای غایب باشند، ولو عده‌ای او را ببینند. حضرت صالح پیغمبر(ع) مدتی غایب شد که وقتی برگشت امت او، او را نمی‌شناختند. در میان اوصیای پیامبران نیز، حضرت موسی دوازده وصی داشتند که زن موسی با وصی اول او مخالف بود، مانند عایشه با حضرت علی(ع). و وصی دوازدهم نیز 400 سال از انظار غایب بود. پس مسئله غیبت مشکلی نیست. وانگهی مگر مردم امام زمان(ع) را یکبار دیده‌اند که ببینند و بشناسند. حضرت(ع) قدرت ولایت دارد و تصرف در دید افراد می‌کنند. معروف است که می‌گویند شیخ بهایی انگشتری داشتند که وقتی آن را برمی‌گرداند کسی او را نمی‌دید و وقتی دوباره برمی‌گرداند همه او را می‌دیدند. خوب امام که حجت خداست نمی‌تواند در دید افراد تصرف کند؟ مثلاً من و شما امام زمان(ع) را ببینیم ولی نشناسیم. به صورت دیگری امام در جامعه هستند ولی برای شناختن اولاً افراد باید یکبار امام را دیده باشند تا بشناسند. ثانیاً امام(ع) تصرف در دید دیگران می‌کنند. پس غیبت هم مسئله قابل ردّی نیست که بگوییم چطور فردی 1200 سال زندگی کند و مردم او را نبینند؟ چرا عده‌ای دیده‌اند ولی همه ندیده‌اند، دیدن همه شایستگی و لیاقت می‌خواهد.

اما درباره مسئله امکان رؤیت ما روایتی از خود امام زمان(ع) داریم به آن نماینده آخرشان «علی بن محمد سیمری» که فرمودند: بعد از این مرا نخواهی دید و کسی اگر ادعای مشاهده بکند «کذّبوه؛ او را تکذیب کنید» او کذاب است. از طرفی ما می‌بینیم عده‌ای از بزرگان مثل سید بن طاووس، شیخ انصاری و مقدس اردبیلی که در ایمان و صداقت آنها کسی تردید ندارد، ادعا کرده‌اند که ما امام زمان(ع) را دیده و شناخته‌ایم. و جمع بین این دو این است که آنجا که حضرت(ع) به علی بن محمد می‌گویند؛ یعنی این‌گونه که تو مرا می‌بینی دیگر کسی مرا نمی‌بیند. یعنی به عنوان نائب خاص که از مردم پیغام می‌آوری و من پیغام می‌دادم رؤیت دیگر این‌گونه ممکن نیست ولی از آن طرف روایاتی هم داریم که خواصّ از موالی (شیعه و دوستان ما) در زمان غیبت می‌توانند خدمت حضرت برسند، بنابراین ادعای این بزرگان دلیل بر وقوع است. خود روایات تعبیر دیگری دارد، می‌گوید «من ادّعی المشاهده» یعنی اینکه کسی بخواهد دکانی باز کند و عده‌ای را دور خودش جمع نماید. نوعاً کسانی بوده‌اند که حضرت را دیده‌اند یا شناخته‌اند اما اگرشخص دیگری متوجه شده، سپرده‌اند تا زنده‌ایم به کسی نگویید.

گفت‌وگو با حجت‌الاسلام و المسلمین حبیب‌الله رهبر

منبع: سایت حوزه